Trong xã hội hiện đại và cả xã hội cổ xưa, tây cũng vậy và ta cũng thế – loài người bao giờ cũng là “ký sinh trùng” của nhau và của trái đất, của thiên nhiên vạn vật, cả theo nghĩa đen và bóng. Bởi vậy, đừng cố tình hiểu sai, hay xiên xỏ từ “ký sinh trùng”!
1. Như thường lệ, mỗi sáng tôi đều xem chương trình VTV1. Sáng 19/8, bất ngờ thấy trong Bản tin Tài chính Kinh doanh sáng 19/8, ban biên tập chương trình nói lời xin lỗi những người bán hàng rong và khán giả vì đã để xảy ra “lỗi nghiêm trọng”. Tôi cũng không để ý đến cụm từ “ký sinh trùng” cho đến khi nó là lý do để tạo nên một “làn sóng phẫn nộ” và ban biên tập chương trình nói lời xin lỗi.
Thực sự khi xem bản tin Tài chính kinh doanh sáng ngày 17/8 trên kênh VTV1, trong đó là phóng sự khá hay chia sẻ các khó khăn trong cuộc sống mưu sinh của những người bán hàng rong tại Tp. HCM trong bối cảnh dịch bệnh Covid19.
Thứ nhất, nếu là lỗi, thì đây chỉ có thể là lỗi của việc dùng từ ngữ đa nghĩa và dễ bị suy diễn, ngoài ra, theo tôi đây không phải là “lỗi nghiêm trọng”. Bởi rõ ràng người xem và nghe không hề cảm nhận được thái độ mà người ta gọi là miệt thị hay ý tứ tiêu cực gì của người biên tập, dẫn chương trình như một số kẻ cố tình quy kết, gắn ghép!. Cho đến khi “khổ chủ” xin lỗi, tôi thấy khá bất ngờ, mới biết kẻ xấu có thể lợi dụng bất kỳ từ ngữ nào có thể suy diễn để bỏ lại rất xa thông điệp mà “khổ chủ” bản tin đã thể hiện và hướng tới.
Thứ hai, ai cũng biết ở những thành phố lớn như Hà Nội, Tp. HCM thì nghề hàng rong đã trở thành một nét văn hóa không thể thiếu, đã đi vào thơ ca của bao nhà văn, nhà thơ, và cả biết bao nhà báo đã có biết bao bài viết ca ngợi nghề hàng rong là linh hồn của phố xá… Nếu nói nghề hàng rong là ký sinh trùng ở mặt nào đó cũng là cách ví von khác đi, kiểu như linh hồn tồn tại là nhờ có thể xác, nếu không có thể xác thì linh hồn trú ngụ vào đâu ?!
Thứ ba, cần hiểu một điều nữa là, thực tế Việt Nam là dân tộc ưa ví von, đôi lúc từ ngữ được dùng để ví von không đẹp như từ ngữ danh chính nhưng nó phản ánh những nét đáng yêu với cách sinh động và khác đi, như nghề thầy giáo thì gọi là “nghề bán cháo phổi” hoặc là nghề “chèo đò”, nghề công chức thì gọi là “bàn giấy”, nghề tổ trưởng dân phố hay người đi lo cho việc của cộng đồng thì gọi là “vác tù và hàng tổng”, thậm chí những thành ngữ như “múa rìu qua mắt thợ” hay “dạy đĩ vén váy” thì nghĩa chính là muốn nói đến việc đừng khuyên dạy một người về một việc mà họ đã quá thành thạo rồi…
Vậy mà biết bao “anh hùng bàn phím” được thể phê phán người biên tập, tác giả của phóng sự là có thái độ miệt thị, rồi thì “mở rộng đánh giá”, “nâng tầm quan điểm” rằng thì là mà đó là thái độ của nhà Đài, rồi thì là mà đó là thái độ của CS ! Quả thật, tôi có cảm giác những kẻ này chỉ mong chộp lấy bất kỳ sơ hở hay thậm chí chỉ là một từ ngữ ví von nào đó để mà khuếch đại, vu khống, bịa đặt đủ thứ… Họ muốn nhằm mục đích gì ?
2. Việc một số “gian hùng” khuếch đại và vu khống cho nhóm tác giả rằng, việc dùng từ “ký sinh trùng” đó là tội ác là vì nó không chỉ xúc xiểm một tầng lớp yếu thế trong xã hội, trong khi suốt cả bản tin phóng sự là những phản ánh nói lên sự chia sẻ, cảm thông và góc nhìn kiến nghị chính sách giảm những tác hại của dịch bệnh Covid19.
Lời xin lỗi của người làm chương trình thể hiện sự cầu thị, cho rằng do sơ suất trong quá trình biên tập và lên sóng trực tiếp, biên tập viên dẫn chương trình đã sử dụng từ ngữ không phù hợp và ngoài ý muốn, khiến khán giả hiểu sai nội dung muốn truyền tải trong khi toàn bộ phóng sự là góc nhìn chia sẻ và cảm thông với những gánh hàng rong đang phải vật lộn mưu sinh thời Covid19…
Đây là một thái độ và lời xin lỗi hết sức chân thực, bởi đúng là khán giả hiểu sai ý của họ và qua đây họ sẽ rút kinh nghiệm tránh dùng những từ ngữ có thể để cho một số kẻ xấu suy diễn, kích động.
Qua việc này, những người làm báo, người tốt cũng có thêm kinh nghiệm, cũng thấy rõ hơn một điều, không phải lúc nào việc tốt mình làm, ý tốt mình mong muốn cũng được người ta đánh giá đầy đủ, đôi khi còn bị người ta bịa đặt, vu khống, xúc xiểm !
Và đây chính là chân tướng của những kẻ suy diễn, bịa đặt vu khống, cố tình gán cho đó là thể hiện thái độ nhà đài VTV, là do cộng sản và đảng chính trị. Như vậy đã rõ, mục đích của những kẻ này là chống phá VTV, nói xấu CS. Chúng chưa dừng lại mà tiếp tục trở giọng cho rằng đảng, cơ quan nhà nước là “ký sinh trùng” vì tiêu tiền ngân sách. Ngân sách thì hệ thống chính trị của quốc gia nào chả tiêu, thế mà từ chuyện nọ xọ chuyện kia. Những kẻ tâm đen tiếp tục xuyên tạc rằng đảng chính trị, cơ quan tỉnh, huyện tiêu tiền ngân sách ! rồi thì nó chẳng làm gì ngoài ăn xong rồi họp, rồi “cắt xén”… Ô hay, sao những kẻ này không thắc mắc là các cơ quan ăn xong thì nào họp, rồi xây chính sách an sinh, rồi xây đường, xây cầu, xây công viên, thư viện, bảo tàng, rồi nghiên cứu đưa ra giống lúa mới, rồi chữa bệnh cho dân, rồi ngăn chặn dịch bệnh… !
Chung quy những kẻ xấu vì mục đích nói xấu không từ việc dùng bất cứ thủ đoạn hay ngôn từ vu oan nào, để rồi những RFA (Diễm Thi), Cánh cò, Đình Trọng… đều viết tin bài với giọng xỉa xói rất vô duyên. Những kẻ làm nghề lộng ngôn này không có nhân cách, càng không đủ tư cách để nói về những người làm nghề chân chính như những người bán hàng rong và ở VTV. Những con người sống chân chính sẽ không vì mấy kẻ lộng ngôn mà chùn bước để tiếp tục phản ánh cuộc sống, xây dựng cuộc sống của cộng đồng, của đất nước…
Bởi, trong xã hội hiện đại và cả xã hội cổ xưa, tây cũng vậy và ta cũng thế – loài người bao giờ cũng là “ký sinh trùng” của nhau và của trái đất, của thiên nhiên vạn vật, cả theo nghĩa đen và bóng. Nên, đừng cố tình hiểu sai, hay xiên xỏ từ “ký sinh trùng”…!
Trà Việt
