LỜI TỰA
Cho lần xuất bản thứ ba
Kể từ khi cuốn sách này được xuất bản lần đầu vào năm 1996, môn Tư duy phản biện đã phát triển rất mạnh mẽ và nhanh chóng. Từ chỗ là môn học mà hầu hết các giáo viên (và sinh viên) chưa từng nghe nói tới đến chỗ là môn được hàng nghìn người ở hàng trăm trường phổ thông và đại học học tập, môn Tư duy phản biện đã có sự tiến triển đáng kể. Tôi rất lấy làm vui khi cuốn sách này, với hàng chục nghìn bản được bán ra, đã góp phần vào sự tiến triển này. Cuốn sách này giới thiệu cho bạn những kỹ năng cơ bản của tư duy phản biện. Đặc điểm cốt lõi của môn học này là nghiên cứu các luận cứ: làm thế nào để phân tích và đánh giá chúng? Các luận cứ có mặt ở mọi nơi. Chúng là những gì đang diễn ra trong các quảng cáo, cùng với khuyến nghị nên mua cái gì đó vì lý do này hay lý do khác (chẳng hạn, “có 68% trong số 42 người phụ nữ nói rằng họ nghĩ các nếp nhăn có thể mờ đi sau hai tuần sử dụng sản phẩm No More Wrinkles”). Các luận cứ cũng được báo chí sử dụng trong việc cố gắng làm cho ta tin vào điều này hay điều khác (ví dụ, “ta nên ủng hộ đề xuất phải có thẻ chứng minh nhân dân vì các thẻ này sẽ giúp ta giảm thiểu tội phạm”). Và đương nhiên, luận cứ được bản thân ta sử dụng hằng ngày: “Tôi không đồng ý với bạn vì…”. Có khả năng xem xét rõ ràng hơn những gì đang diễn ra trong một luận cứ là một kỹ năng rất hữu ích. Kỹ năng này có thể giúp bạn học khá tốt bất cứ môn nào, qua việc nó giúp bạn xem xét chứng cứ và những yêu sách được nêu ra có liên quan đến chứng cứ. Nó cũng giúp bạn bằng cách khuyến khích bạn tìm kiếm những cách giải thích khác cho chứng cứ và xét xem những cách giải thích này có tác động gì đến luận cứ của tác giả. Bằng cách này hay cách khác, Tư duy phản biện có thể giúp bạn thành thạo hơn trong các hoạt động nghiên cứu của mình. Nhưng dù sao thì nó là một kỹ năng hữu ích. Bạn có thể sử dụng nó để xem xét các vấn đề trong các luận cứ của chính bạn và xem xét các vấn đề trong các luận cứ của người khác. Nếu bạn đang học môn Tư duy phản biện để đánh giá như kì thi AS, thì cuốn sách này sẽ thực sự hữu ích cho bạn trong việc giới thiệu các kỹ năng mà bạn sẽ cần. Nếu bạn muốn tìm một cuốn sách bộc trực, dễ tiếp thu và ngắn gọn về tư duy phản biện thì cuốn sách này là phù hợp cho bạn. Nếu bạn có ý định dự thi các chương trình kiểm tra trắc nghiệm như TSA, BMAT, LNAT, và Watson Glaser Critical Thinking Appraisal thì bạn sẽ thấy rằng cuốn sách này giúp bạn chuẩn bị có hiệu quả cho tất cả các chương trình thi đó. Khi lần đầu viết cuốn sách này, tôi rất vui là các con tôi chịu đựng được. Vì chúng càng lớn thì càng hay tranh biện hơn, bây giờ thì tôi lại cảm ơn các cháu nội tôi vì đã chịu đựng được. Hy vọng môn Tư duy phản biện có thể trưởng thành và phát triển mạnh mẽ hơn nữa đối với thế hệ sinh viên kế tiếp đang hình thành. Rồi sẽ có ngày, các bạn Daisy, Darcey, Eleanor, Hannie, Martha, Noah, Ruby, và Thomas đưa môn Tư duy phản biện tiến xa hơn nữa. Đến lúc ấy, những người tóc hoa râm này sẽ cố gắng cầm trịch phát triển môn này. Roy van den Brink-Budgen MỤC LỤC Lời tựa 1. Nhận diện luận cứ Thuyết phục và lập luận Tìm luận cứ Nhận ra tầm quan trọng của các luận cứ Lập luận, giải thích và tóm tắt Làm cho lý do hợp với kết luận Bài tập 2. Phân tích các luận cứ đơn giản Nhận diện các lý do và kết luận Kiểm tra phần việc của các lý do Biểu diễn cấu trúc luận cứ bằng sơ đồ Phân biệt việc lập luận với chất liệu khác Quyết định kết luận nào có thể được rút ra Bài tập 3. Tìm thêm nhiều chi tiết hơn trong các luận cứ Tìm ra nhiều kết luận Lấp những chỗ trống trong lập luận Dùng các phép loại suy Bài tập 4. Khảo sát điểm yếu Cần và đủ Lẫn lộn giữa nguyên nhân và kết quả Công kích người tranh luận chứ không phải luận cứ Luẩn quẩn trong vòng tròn Trượt theo dốc trơn Dựng người rơm Biến hai sai thành một đúng Hạn chế sự lựa chọn Đưa ra những viện dẫn không xác đáng Bài tập 5. Tìm những điểm mạnh Tìm sự chắc chắn Tăng tính xác suất Bài tập 6. Đánh giá độ tin cậy của chứng cứ Đánh giá các luận cứ 7. Áp dụng các kỹ năng Hỏi câu hỏi đúng Giải thích thuật ngữ Chỉ mục
